Canola cultivarevaluasie: Wes- en Suid-Kaap 2015

PJA Lombard, L Smorenburg en J Strauss

Inleiding

In die afgelope 2015 seisoen is 'n totaal van 15 cultivars in die cultivarevaluasieprogram getoets, naamlik 5 elk van die konvensioneel, CL (Imasamoks tolerante) en TT (Triasien tolerante) groepe. Die TT-cultivars bestaan uit vier bastercultivars en een oopbestuifde (ATR Gem). Daar is geen adisionele oopbestuifde cultivars getoets nie.

Nasionale cultivarproewe

Die Wes-Kaapse Departement van Landbou het gedurende die 2015 seisoen agt proewe in die Suid-Kaap aangeplant waarvan ses proewe se data ingesamel is (die proef by Rietpoel het swak gevestig en by Roodebloem het onkruiddoderskade voorgekom). In die Swartland is agt proewe aangeplant op sewe lokaliteite waarvan slegs een proef nie geoes is nie (insekte wat stamme afvreet).

Klimaat oorsig

Die afgelope seisoen in die Swartland is gekenmerk deur uiters droë toestande gedurende Augustus en September. Dit was die droogste Augustus en September op Langgewens sedert 1937. Die reënseisoen het 30 Mei begin, gevolglik was daar twee maande met effektiewe reënval (Tabel 1). Langgewens het nooit meer as 8mm neerslag in enige 24 uur periode gedurende Augustus ontvang nie. In die Swartland is vanaf April tot September gemiddeld 45% tot 57% van die langtermyn gemiddelde reënval aangeteken. Op Langgewens was dit die 2de droogste jaar sedert 1931 (na 1978).

In die Suid-Kaap het daar bogemiddelde reënval voorgekom (Tabel 1). Meimaand was egter droog in die sentrale en Westelike dele van die Rûens. Die meeste aanplantings in daardie areas het in Junie ontkiem. In die Oostelike dele was daar reeds in April aangeplant met goeie grondvog.

Op Langgewens was slegs Junie en Julie se reënval naby die langtermyn gemiddelde (Figuur 1). Gedurende Augustus en September het erge vogstremming voorgekom. By Rietpoel was die reënval gedurende Mei en Augustus onder gemiddeld (Figuur 2). Gedurende Maart tot April het Rietpoel 178mm meer reën ontvang as die langtermyn gemiddelde.

Die minimum temperatuur by Langgewens en Rietpoel, vir die afgelope seisoen, word opgesom in Figuur 3 en Figuur 4. Gedurende Augustus en September was die minimum en maksimum temperatuur op Langgewens bogemiddeld. By Rietpoel was die maksimum temperatuur gedurende Julie 2.5ºC laer as die langtermyn gemiddeld. Die minimum temperatuur was gedurende Augustus en September 1ºC warmer as die langtermyn gemiddeld.

Resultate

Die opbrengsresultate word opgesom in Tabel 2 en Tabel 3 vir die onderskeie gebiede. Die "Clearfield (CL)" en "Triasien tolerante (TT)" – cultivars se data is geskei van die konvensionele cultivars, terwyl die oopbestuifde cultivar met 'n # aangedui word.

Die Swartlandproewe is gedurende die afgelope seisoen blootgestel aan droë tot baie droë toestande en gevolglik is baie lae opbrengste in som­mige areas behaal. Min tot geen siekteprobleme het voorgekom in 2015. In die Swartland was die gemiddelde opbrengste 1 320kg ha^-1 teenoor 2 468kg ha^-1 in 2014. Die voorafgaande jare se opbrengs was onderskeidelik 2 003kg ha^-1 (2013) en 2 300kg ha^-1 (2012).

Al die proewe in die Swartland het op dieselfde tyd ontkiem na die eerste goeie reën op 30 Mei 2015. Die proefgemiddeldes vir die Swartland het gewissel tussen 441kg ha^-1 vir Darling en 2 581kg ha^-1 vir Philadelphia. Die nuwe konvensionele bastercultivar Diamond, het 'n betekenisvol hoër opbrengs (1 721kg ha^-1) vergeleke met die ander cultivars in die groep gelewer. Diamond is gevolg deur Tango (1 519kg ha^-1) en CB Agamax (1 441kg ha^-1). Die bogenoemde cultivars is almal medium tot vinnige cultivars en kon dus beter opbrengste lewer in die kort groeiseisoen.

Die CL-cultivar 44Y89 (1 643kg ha^-1) het die 2de hoogste opbrengs in die Swartland gelewer en was betekenisvol hoër as ander cultivars binne die CL-groep. Die opbrengs van 44Y89 het nie betekenisvol van Diamond verskil nie. Die ander CL-cultivars wat goeie opbrengste gelewer het was, Hyola 575 (1 339kg ha^-1) en 44Y87 (1 238kg ha^-1).

In die TT-groep het die baster cultivar, Hyola 559 (1 273kg ha^-1) die hoogste opbrengs gegee. Die opbrengs van Hyola 559 (TT-groep) was nie betekenisvol beter as CB Atomic (1 223kg ha^-1) en Granite TT (1 199kg ha^-1) wat ook TT-cultivars is.

Die opbrengs van die TT-cultivars in 2015 was 24% laer laer in vergelyking met die konvensionele cultivars en die voorafgaande vyf jare gemiddeld was 17.3% tot 25.6% laer. Die TT-cultivars se opbrengs was gedurende 2015 13% laer as die van die CL-groep (19.8% in 2014 en 25.5% in 2013).

In die Rûens (Tabel 3) het die proefgemiddeldes gewissel tussen 1 714kg ha^-1 op Witsand (Witsandproef was ondersaai met lusern) en 2 121kg ha^-1 op Napier. Die opbrengs van saaityd 1 (22 April) was 5.1% hoër as saaityd 2 (8 Mei). Die konvensionele cultivar Belinda (2 278kg ha^-1) het soos in 2014 die hoogste gemiddelde opbrengste in die konvensionele groep gelewer en is gevolg deur die cultivar Diamond (2 155kg ha^-1). Die cultivars het nie betekenisvol van mekaar verskil nie.

Langg. = Langgwens
Kultivars gemerk met #, is 'n oopbestuifde cultivarcultivars.
Kultivars gemerk met dieselfde letter verskil nie betekenisvol van mekaar nie.

Die CL-cultivar 45Y88 (2 346kg ha^-1) het soos in 2014 die hoogste opbrengs in die CL-groep gelewer. Dit was ook die cultivar met die hoogste opbrengs in die Suid-Kaap. Die cultivar 44Y89 (2 241kg ha^-1) was 2de binne die CL-groep maar sy opbrengs was nie betekenisvol laer as 45Y88 nie. In die TT-groep het CB Atomic HT (1 800kg ha^-1) die hoogste opbrengs gelewer gevolg deur Hyola 555 (1 754kg ha^-1) en Granite (1 697kg ha^-1). Beide het nie betekenisvol van CB Atomic HT verskil nie.

Die gemiddelde opbrengs van TT-cultivars was 18.1% (8.1% in 2014, 11.2% in 2013 en 22.1% in 2010) laer as die gemiddelde van die konvensionele cultivars. Die gemiddelde opbrengs van TT-cultivars was 23.3% (11.3% in 2014) laer as die CL-cultivars. Die CL-cultivars het gemiddeld beter gevaar as die konvensionele cultivars.

Kultivars gemerk met #, is 'n oopbestuifde cultivarcultivars.
Kultivars gemerk met dieselfde letter verskil nie betekenisvol van mekaar nie.

Aspekte wat die keuse van canola cultivars vir 2016 kan beïnvloed

PJA Lombard, L Smorenburg en J Strauss

Inleiding

Belangrik: Die droë 2015 seisoen in die Swartland het nie net die opbrengs negatief beïnvloed nie, maar kon ook 'n invloed op fisiologiese ontwikkeling gehad het. Kultivars kan dus in 'n mindere tot 'n meerdere mate verskillend reageer in 'n normale seisoen en resultate van die 2015 seisoen sal dus nie noodwendig vir 2016 van toepassing wees nie.

In Tabel 1 word die cultivar-eienskappe van al die plaaslik getoetsde cultivars opgesom. Wanneer produsente 'n keuse maak is dit belangrik dat 'n paar eienskappe in gedagte gehou word nl:

1. Is dit 'n beproefde cultivar (reeds voorheen in die nasionale cultivarproewe getoets)? Wat is die opbrengs­potensiaal? Opbrengs oor jare is opgesom in Tabel 2 en Tabel 3. Dit is die ideaal om na meer as een jaar se data te kyk.
2. Oopbestuifde of bastercultivars: Oopbestuifde cultivars se saad is normaalweg goedkoper, maar basters is meer groeikragtig en het 'n hoër opbrengspotensiaal (Tabel 2 en Tabel 3).
3. Chemiese onkruiddoderprogram word bepaal deur die tipe cultivar (konvensioneel, TT en CL). Produsente moet dus vooraf deeglike beplanning doen en onkruidgeskiedenis in ag neem alvorens op 'n cultivar besluit word.
4. Fisiologiese ontwikkelingstempo en veral die aantal dae tot blom en tydperk van blom is belangrik. In areas waar die reën normaalweg vroeg afsny moet kort groeiseisoen cultivars verkieslik geplant word (Tabel 1; Diagram 1 en 2). Die 2015 seisoen in die Swartland het beklemtoon hoe belangrik dit is.
5. Siektes:
   1. Dit word aanbeveel dat produsente in gebiede met 'n hoë swartstamrisiko cultivars aanplant met goeie swartstamweerstand (Canolafokus 51). Dit word aanbeveel om cultivars met verskillende weerstands-gene af te wissel (Tabel 1).
   2. Sclerotinia is 'n siekte wat algemeen in die Rûens voorkom en geen cultivar het weerstand nie. Die siekte moet dus bestuur word (Canolafokus 63).

Inligting en eienskappe van die cultivars word opgesom in Tabel 1. Die inligting sluit in dae tot blom en tydperk van blom. Die swartstamindeks word in twee kolomme verdeel, die 2de kolom gee die swartstamindeks nadat saad met die saadbehandelingsmiddel Jockey® / Galmano behandel is. Die laaste kolom dui die weerstandsgene aan van die cultivars met die beste swartstamweerstand. In Diagram 1 word die cultivars wat moontlik in 2016 beskikbaar mag wees geplaas volgens hul tipe en tyd tot blom (mag effens verskil van vorige seisoene).

Die opbrengs vir 2011 tot 2015 word opgesom in Tabel 2 en Tabel 3. Dertien van 15 cultivars in 2015 was vir twee of meer seisoene getoets. Die CL-cultivar 44Y89 het die hoogste gemiddelde opbrengs die afgelope twee seisoene in die Swartland gelewer gevolg deur Belinda en Hyola 50 (beide konvensioneel). Die konvensionele cultivar Belinda en CL-cultivar 45Y88 het die hoogste opbrengs oor die afgelope twee seisoene in die Rûens gelewer.

Die TT-cultivar met die hoogste opbrengs vir 2014 en 2015 in die Swartland en Rûens was CB Atomic. Die TT-cultivar Hyola 555 TT was nie in 2014 getoets nie. In beide streke was Hyola 559 TT in die 2de plek (2014 en 2015).

w = weerstand  |  mw = matige weerstand  |  mv = matig vatbaar  |  v = vatbaar
# Data verkry vanuit Australië in "Blackleg Management Guide Fact Sheet – Western and Southern Regions" (2014 en 2015).
* 2014 data van kutivars wat nie meer kommersieël beskikbaar is in Australië nie.

Kultivars gemerk met *, is bastercultivars.

Kultivars gemerk met *, is bastercultivars.

Kennisgewing

1. Die nuwe webadres van die Wes-Australiese Landboudepartement (www.agric.wa.gov.au) en die webadres van Pulse Australia (www.pulseaus.com) is as 'n nuusbrokkie op die PNS webblad gepubliseer.
2. Die beskikbaarheid van die pamflet "Sclerotinia stamvrot" is as 'n nuusbrokkie op die PNS webblad gepubliseer.